OĞUZLARLA SAVAŞ

Türk Savaşları



Oğuzlarla Savaşlar
Oğuzlar ile Savaşlar

Orhon Yazıtları'nda Oğuzlar'la savaşıldığı yazılıdır:

"Türk, doyunca acıkacağını, acıkınca doyacağını bilmez (önünü sonunu düşünmez). Çinliler'in entrikalarına kandıkları için devletlerini yitirdiler. Dokuz Oğuzlar da Çin'e göçtü. Ey Türk, kötü huylarından vazgeç. Töğültün ovasına konma; Çin ülkesine yaklaşma, aldanma-kanma, yok olursun. Ötügen'den göçenler ve kaçanlar kana bulandı hep öldüler. Oğuzlarla dört kez savaştık. Sonunda Türk halkı kazandı. Devlet sahibi Türk halkı şimdi soruyor : Devletim, hükümdarım nerelerde kaldı, ne oldu O'na? Her sözümüzü taşa yazdık. Hakanını iyi dinle : Gök çökmedikçe yer delinmedikçe senin devletini ve yasalarını kimse yıkamaz."

(Bozkurt Güvenç, Türk Kimliği, S.114)

Göktürkler kaçıp Çin'in esaretinden kurtulduktan sonra Tonyukuk abidesine göre Yin Dağları'nda olduğu tahmin edilen Çogay Kuz ve Kara Kum'da oturmakta idiler.

"Kuzeylerinde Oğuz (Dokuz Oğuz), güneylerinde Tabgaç (Güney çin) doğularında ise Kıtay (Doğu Çin) yer almaktaydı...

Bu coğrafi bölgede otururken Oğuz (Dokuz Oğuz)dan casus gelir, casusun söylediğine göre Dokuz Oğuzlar Tabgaç generali olan Ku'yu, Kıtay'a ise Tongra Esim adlı elçilerini gönderir. Bunu öğrenen Tonyukuk Ongin (Gök Öng) nehrini geçerek halkını Ötüken ormanına (veya bölgesine) götürür.

Oğuzlar'la 687 senesinde Toğla (bugünkü Tola) nehrinin kıyısında savaşırlar ve Oğuzlar'ı yenerler."

(O.Fikri Sertkaya, Göktürk Tarihinin Meseleleri, S.11)

Dokuz Oğuzlar Göktürkler kaçıp Çin'in esaretinden kurtulduktan sonra Tonyukuk abidesine göre Yin Dağları'nda olduğu tahmin edilen Çogay Kuz ve Kara Kum'da oturmakta idiler.

"Kuzeylerinde Oğuz (Dokuz Oğuz), güneylerinde Tabgaç (Güney Çin) doğularında ise Kıtay (Doğu Çin) yer almaktaydı...

Bu coğrafi bölgede otururken Oğuz (Dokuz Oğuz)dan casus gelir, casusun söylediğine göre Dokuz Oğuzlar Tabgaç generali olan Ku'yu, Kıtay'a ise Tongra Esim adlı elçilerini gönderir. Bunu öğrenen Tonyukuk Ongin (Gök Öng) nehrini geçerek halkını Ötüken ormanına (veya bölgesine) götürür.

Oğuzlar'la 687 senesinde Toğla (bugünkü Tola) nehrinin kıyısında savaşırlar ve Oğuzlar'ı yenerler."

(O.Fikri Sertkaya, Göktürk Tarihinin Meseleleri, S.11)

İstiklal savaşına girenlerden birisi de Kutlug'du. Kuzey Çin'de 680'lerde faaliyete geçen Kutlug gizlice teşkilat kurarak etraftaki Göktürk ileri gelenlerini etrafına toplamayı başardı. Harekat hızlı yayıldı. Kutlug'un çağrısı üzerine katılanların sayısı kısa zamanda 5000 kişi kadar oldu. Bunlar arasında en ünlü olanı ünlü devlet adamı ve kumandanı TONYUKUK' tur. Kutlug ile Tonyukuk,önce Çin eyaletine baskın yaptılar (681). 30.000 kadar at, koyun, deve elde ettiler. Yeni gelen kuvvetlerle birleşerek Gobi Çölü-Orhun Irmağı arasına çekildiler. İstiklal savaşının ikinci durağında hedef Ötüken idi. Burası Türklerin kutlu toprağı sayılıyordu. Büyük Hun İmp. ile 1.Göktürk İmp. nun ağırlık merkezi burası olmuştu. Ötüken ****** gölü'nün güney batısında yüksekçe dağlarla çevrili bir saha idi. İklimi ılık ve otlakları bol idi. Selenga Irmağı boylarındaki Oğuz'lar Kutlug hareketinin gelişmesinden kuşkulanıyorlardı. Tedbir olmak üzere Kitan ve Çinlilerle anlaşma yolları aramaya başladılar. Bu durumda gecikmenin tehlikeli olacağı sonucuna varan Kutlug derhal sefere çıktı. Tonyukuk'un tavsiyesi ile baskın şeklinde başlayan savaş "İnekler Gölü" kıyısında zaferle sonuçlandı. (682)Oğuz tehlikesi böylece ortadan kaldırıldı.